środa, 30 listopada 2016

06. o książkach, literaturze, fascynacjach


Dobry śnieżny wieczór...

Zdecydowanie zbyt długo nas tu nie było. Nieprawdaż? Szczerze to zdążyłem się już obłędnie stęsknić. Przyzwyczaiła mnie trochę Pani do frywolnego upustu myśli i emocji, do szybkich i autentycznych odpowiedzi. W listopadowe wieczory brakuje rozmówcy, baaa- brakuje słuchacza, który chciałby posłuchać czasem infantylnego narzekania- czy opowieści, tych rutynowych, codziennych, przewidywalnych... Cóż, taka to pora, że wychodzimy z domu nocą, wracamy nocą. Mijamy się, zakopani w literach, liczbach, rachunkach i powtórzeniach. Dzień się gdzieś zatraca, widzimy go z okien miejsca, w którym obficie przebywamy. Z utęsknieniem spoglądamy na chwilowe przebłyski słońca – ale jeszcze kilka przystanków i natrafimy znów na wiosnę.


Zanim jednak wiosna, musimy przetrwać w sobie jakoś tę zimę. Właściwie, jak to się stało, że dopadł nas już śnieg? Korony drzew w mgnieniu oka zrzuciły z siebie balast liści. Niespokojny wiatr porozrzucał je po polach- a nam arktyczny chłód dostarczył pierwsze białe śnieżyny, które delikatnie roztrzaskują się na szybach samochodów. Jak to się stało, że jeszcze wczoraj był sierpień, a ja starannie prasowałem koszulę na inauguracje roku, a dziś owijałem starannie zmarzniętą szyję ciepłym szalem? Czas przelatuje nam przez palce. Chwytamy tyle, ile jesteśmy w stanie złapać. Tylko czuję, że to nie wystarcza. To trochę tak jak ze śniegiem. Mała ilość w naszych rozgrzanych dłoniach nie ma szans na przetrwanie. Nasze Celsjusze roztopią delikatne płatki śniegu, a duża uformowana kula może przetrwać, ma szansę zwiększać swą objętość, ma możliwość zaistnienia i bycia czymś namacalnym. Dlatego myślę, że nasza codzienność i powtarzalność- mimo częstego naszego znudzenia i przyzwyczajenia, nie powinna tak łatwo umykać nam między palcami. Z tej rutyny można wyciągnąć zasadniczo bardzo wiele, indywidualnie stworzyć coś, co może zaistnieć. Wycisnąć maksimum, gdy czujemy, że zegar jak szalony mknie do przodu, gdy zdajemy sobie sprawę, że tak niewiele już zostało. Nikt tego czasu nie rozciągnie. Prawda?

Choć istnieją pewne zabiegi, które zdają się obdarzać pauzą nasz czas, na krótką chwilę, na wyłączność… Dziś oboje zdecydowaliśmy się taką pauzę. Pytałem Panią ostatnio o to, czy w nas istnieje jeszcze umiejętność cieszenia się z tak przyziemnych i oczywistych momentów. Cóż, przyznam trudne pytanie, na które chyba nie oczekiwałem jednoznacznej odpowiedzi. Jednak wzięła mnie Pani pod włos i tym razem zabrała mnie Pani w miejsce, w którym zwykła czuć się jak ,, w domu ‘’. Gdzież indziej będzie lepiej polonistce niż wśród książek!?? Tak się składa, że ja również uwielbiam czytać. Zapewne moje doświadczenie czytelnicze w porównaniu do Pani to tylko zakryte dno studni , ale przecież każde następne przeczytane zdanie- to kolejne już doświadczenie. Dzisiejsze doświadczenie było na pozór bardzo oczywiste. Dwójka ludzi, drewniany stary stół- a na nim piękne filiżanki i stos książek. Zatem zapewne jest Pani ciekawa, co mnie w nim urzekło?

Otóż dziś nie rozmawiamy już przesadnie o książkach. Czasem ewentualnie wspomnimy komuś, że ostatnio na naszej ,,tapecie’’ przewinęła się ,, spoko książka’’ i na tym koniec. Nikt już nie skupia się na tym, że jakaś książka wniosła coś do jego życia, że zmieniła jego myślenie, czy też w pewien sposób pomogła. Dlatego Pani pomysł przyjąłem z olbrzymią przyjemnością i ciekawością. Wymienić się swoimi top of the top. Długo się nie zastanawiałem, Pani również. Cóż... wybory były dość osobiste, a tytuły-  myślę, że silnie spójne z nami. Śmiem twierdzić, że już dość intensywnie poznaliśmy swoją estetykę i tematykę, która może wnieść coś do naszego życia. Tym sposobem dostała Pani ode mnie ,, Bierki ‘’ Szczygielskiego a ja ,, Nieznośną lekkość bytu ‘’ Kundery.  Myślę, że po wspólnym przeczytaniu stworzymy następną fancy!

Wracając jednak do tego miłego popołudnia, gdy za oknem zbierało się na szarówkę, poczułem się trochę jak w innej epoce. Zapomniałem, że istnieje coś takiego jak telefon, Internet … codzienność. Byłem w jednej z tych francuskich kawiarni, o których opowiadała Pani przy okazji Saint’a Exupery’ego i nurtu egzystencjalnego. Byłem gdzieś w pociągu, pomiędzy Paryżem a Warszawą czytając list, pełen gry słów- jak Jeremi zwykł pisać z Osiecką.

Najwidoczniej niewiele nam trzeba i wcale nie musimy uciekać zbyt daleko, poświęcając niebotyczne sumy i olbrzymie ilości czasu. Może właśnie w tym sęk, że brakuje nam tej zapomnianej przyjemności w czytaniu, opowiadaniu, pisaniu i słuchaniu. Może winniśmy wrócić do podstaw i cieszyć się z tak zapomnianych i odrzuconych dziś już listów czy pocztówek. Jedno jest pewne: dzisiejsza symboliczna kawa, podana w przepięknych filiżankach, na genialnym retro stole- była ucieleśnieniem tego, za czym tęsknie, a może tęsknimy wszyscy?











I przypadkiem otwieram książkę od Pani i trafiam na stronę 123, na której widać zakreślenie czarnym piórem …
,, […] Ludzie najczęściej uciekają przed swymi zmartwieniami w przyszłość. Wyobrażają sobie na drodze czasu linię, poza którą ich dzisiejsze zmartwienie przestaje istnieć. […] ‘’ – cóż, właśnie mnie Pani kupiła!



M.







Zacznę od tego, że brakowało mi fancy. Przygniotły nas obowiązki. Jesień stała się zimą. Napisałeś o tym tak poetycko...

Umówiliśmy się, że pokażemy sobie swoje książki. Pokaż mi co czytasz, co Cię fascynuje w lekturze-  a powiem Ci kim jesteś? Trochę tak….Tych książek tyle mam… są wszędzie…na biurku, na poddaszu, przy kominku, na stole, w kuchni na parapecie, pod łóżkiem, przy łóżku…różne… nie umiałabym bez nich żyć. Bez nich mój dom byłby pusty…

Ale opowiem Ci o trzech. 
„Człowiek przeżywa wszystko po raz pierwszy i bez przygotowania. To tak, jakby aktor grał przedstawienie bez żadnej próby. Cóż może być warte życie, jeśli pierwsza próba już jest życiem ostatecznym? Dlatego życie zawsze przypomina szkic. Ale nawet szkic nie jest właściwym określeniem, bo szkic to zawsze zarys czegoś, przygotowanie do obrazu, gdy tymczasem szkic, jakim jest nasze życie, to szkic bez obrazu, szkic do czegoś, czego nie będzie.”
To cytat z „Nieznośnej lekkości bytu” Milana Kundery. Wracam do tej książki zawsze, gdy zapętlam się i czuję, jakbym nic nie rozumiała. Kundera tłumaczy mi, że mogę się mylić, że w nasze życie wpisany jest błąd. To tylko szkic…gdybyśmy mogli wszystko powtórzyć- to byłaby utopia. „Życie ludzkie dzieje się tylko raz i dlatego nigdy nie będziemy mogli stwierdzić, która z naszych decyzji była słuszna, a która zła, ponieważ w danej sytuacji mogliśmy decydować tylko jeden raz. Nie dano nam żadnego drugiego, trzeciego, czwartego życia, abyśmy mogli porównać konsekwencje różnych decyzji.” Rozmawialiśmy już o tym, że warto skupić się na przeżywaniu tu i teraz. O tym też pisze Kundera.

I o miłości Mat- ale jak! W atmosferze czarno – białej codzienności, która jednak nie ma nic wspólnego z …kiczem.  Bo miłość- bynajmniej ta ważna, niesie zawsze za sobą przeżycia jedyne i niepowtarzalne. Dlatego zawsze wydaje nam się, że kochamy bardziej i tak jak nikt wcześniej.
I coś w tym jest…
Jeszcze jeden cytat: „Ludzie byli najpierw hermafrodytami i bóg przedzielił każdego człowieka na dwie połowy, które od tego czasu błądzą po świecie szukając się nawzajem. Miłość jest tęsknotą po utraconej połowie nas samych”. Pisarz specjalnie napisał z małej litery „bóg” myśląc bardziej o idei początku…i nie chcąc ingerować za bardzo w kwestie religii. Mnie ujął także słowami o tym, że miłość jest wolnością, nie warto kochać inaczej, tak, by nas zniewalała…MA TWORZYĆ człowieka, nie niszczyć…

Druga to …Elizabeth Kerri Morton i jej ”Skandalistki”. 26 portretów kobiet, które naruszyły w swoich czasach zastaną hierarchię  i wydobyły się ze stereotypu…piekielnie inteligentne /Zelda Fitzgerald/, zdolne /Frida Kahlo/, bezkompromisowe / Grace O`Malley/. Niektóre zapłaciły potworną cenę za swoje niebanalne życie: szaleństwo, śmierć na stosie, odrzucenie, śmierć w samotności i biedzie. Wszystkie przetrwały w pamięci kolejnych pokoleń jako te, które historie swojego życia napisały inaczej… Jedna z nich, legendarna pilotka Amelia Earhart żyjąca w latach 1897-1937 napisała w swoim pamiętniku: „ Kiedy podejmuję się jakiegoś zadania na przekór losowi i wbrew wszystkim, czasami drżę na myśl o tym, że to właśnie kocham najbardziej”… Jej samolot, który nazwała…Electrą /sic!/ zaginął w odmętach Oceanu Spokojnego. Wraz z nią. Za pasję życia- zapłaciła życiem. „Żyła tak jakby była niezwyciężona, nieoczekiwanie okazała się śmiertelnikiem jak każdy z nas.” Mat wyobrażasz sobie co trzeba mieć w głowie, jaką być osobowością, by w 1937 r. odważyć się samolotem, w którym połowa materiałów była wykonana z drewna- zdecydować się na przelot dookoła kuli ziemskiej??? Moje „Skandalistki” są …. nieprzeciętne. Nie bały się. I to co mnie najbardziej ujmuje w tych historiach: żyły swoim życiem, a nie narzuconym przez innych….


I na koniec …arcydzieło. Zadziwię Cię. Tren IX Jana Kochanowskiego. Interpretacji wiele. A ja zawsze, gdy go czytam myślę sobie tak: nie mądruj się, jakbyś pozjadała wszystkie rozumy. Wszystkiego nie wiesz, a to, co wiesz, nie zawsze uchroni Cię od błędów…




Zostawiam Cię z „Nieznośną lekkością bytu”. Do Twoich „bierek” /pisanych z małej litery/ dobiorę się jeszcze dziś. W bibliotece powiedziałeś mi, że powinnam to przeczytać. Zerknęłam na opis.  „Tak naprawdę wszyscy marzymy o tym samym i tego samego pragniemy…”

Zwiodłam Cię do biblioteki. Dobre miejsce na kryjówkę Mat, bardzo dobre. Uciekaj tam czasem…


E.










30.11.2016 środa godzina: 16.15 woj. Opolskie